English
Version Text
xurban.net -
2000 Eylül
Kendini birincil olarak 'Internet'te var eden bir kolektif girisim,
sanat galerisinin gerÁek mekanini nasil kullanabilir/dönüstürebilir?
Binyil dönümünde fiziksel ve sanal 'mekan'larin nasil yanyana gelip
iÁiÁe geÁebilecegi, sanatsal ifadeye iliskin en önemli problemi olusturuyor.
Sanatin mekanlarina yerlestirilen 'node'lara (küresel agin ulastigi
son nokta, internet baglantili bir bilgisayar ve ekran/arayüz: Bkz.
Bienaller, ör. Whitney 2000) karsilik olarak, xurban.net daha aÁiklikla
bariz olani seÁti, galeri mekanini 'küresel ag (www)'a tasiyarak. xurban.net'in
Kasa Galeri'deki 'Mercek Mercimek' sergisinde ilksel karari, galeri
mekaninin bilgisayarda modellenmesi, etkilesimli biÁimde gözlenebilir/gezilebilir
bir olasiliklar dizgesine dönüstürülüp internet üzerinden dolasima sokulmasindan
olusuyor. Fotografik gerÁekligin artik eskisi gibi düsünülemeyecegi,
ayni biÁimde de sanat yapitinin yayilmasi ve dolasiminin dönüsmesi gerektigi
zamanlarda, asiri bir iyimserlige kapilmadan mekansal olasiliklari zorlamak
gerekiyor. Iletisim teknolojilerinin gittikÁe daha fazla küresel kapitalizme
ve ticarete entegre oldugu, ve zaten de en ileri noktasinin askeri/polisiye
teknolojilerden türedigi düsünüldügünde, 'sayisal görüntüleme / görsellestirme'
ve bunun sanatsal aÁilimlari ile olusturulan bir karsi-stratejiye ihtiyacimiz
var. Yukaridakilere bir de dolayli olarak katkida bulunan 'telif haklari',
'sanatÁi kültü' ve 'sanat kurumlari ve mekanizmalari' gibi problematik
temalari kattigimizda, gösteri toplumu cehenneminden kaÁisin, gaflete
düsmeden, gösteriyi tersine Áevirmekten geÁtigini söyleyebiliriz. xurban.net'in
tasarladigi birinci katman, sanat mekaninin iÁini disina Áikarip tekrardan
iÁeriye alirken, sayisal dilin sürÁmelerini, kazalari, sanal/gerÁek
mekanin aÁilimlarini ve olasi anti-mekanlari görünür kilmaya Áalisiyor.
Sayisal teknolojilerin katmanlar halinde birbirini takip eden dizgelerinin
ve Áizgisel olmayan anlatimlarininin yaninda, basasagi döndürülmüs 'gösteri'yi
galerinin fiziksel mekaninda takip etmek mümkün olabilir. Bu 'baglamsal'
(contextual) durum, bu cografyada (Türkiye 2000) yasayanlarin üzerine
Áökmüs, kaÁilamayacak bir 'basiret baglanmasi' gibi, umursamazliktan
gelemeyecegimiz, sirtimizi dönemeyecegimiz bir görünüm olusturuyor.
Bu durumda, kelimenin gerÁek anlamiyla 'politik' olmayan, katastrofik
varolusa teget geÁen bir sanatsal üretimin imkansizligi ortada: Topyekun
bir kurtulus adina misyon üstlenmek iÁin degil; zaten dünyanin bu tarafinda
hayat sanati Áoktan solladigi ve bunu da televizyonla gazeteye bakip
da anlayamayacagimiz iÁin. Felaketin (ör. 17 Agustos) 'gösteri'ye dönüstügü,
ama binlerce farkli katastrofun da 65 milyonun kabusu oldugu buralarda,
kabuslar görüp uyanmadan harekete geÁmenin imkani yok. Paranin aydinligindan
baska günyüzü görmemis 'Kasa Dairesi'nin duvarina astigimiz fotograflar
disarinin isigini iÁeriye tasirken, bir yandan resmin eski metaforunu
(pencere) animsatiyor, diger taraftan da pencereden bakip da neye yoracagimizi
bilemedigimiz, fakat depremlere de gerek kalmadan kendiliginden birbiri
üstüne yigilan harabeleri, kentleri, kirlari, peyzaji ve elden kaÁanlari,
kisacasi Benjamin'in yazdigi gibi 'ilerleme' dedigimiz o yikici kasirgayi
gündeme getiriyor.
Tekrar basa dönersek, dünyaya aÁilan en gerÁek pencerenin hizla 'arayüz'e
dönüstügü bugünlerde internet, böylesi geÁirgen, geÁisli, gözenekli
yapisi sayesinde "siirselligi" bünyesinde barindirabilir gibi
görünüyor. Anlatinin karsininda siirsel olan, demokratik, kayitsiz ve
kesintisiz erisimin olabilecegi yepyeni bir toplumsal (cyber) alanda
da kurulmali ve tarihsel / öyküsel / anlatimsal olanin ötesinde, irrasyonel
olmayan bir gelecek fikrini iÁinde barindirmalidir. Mimarliga, yani
mekanin tecimsel, pragmatik organizasyonuna, uzamsal aÁilimlar getirebilmelidir.
xurban.net, eylül 2000