download cortona vrml player VRML  player required

English Version Text

xurban.net - 2000 Eylül

Kendini birincil olarak 'Internet'te var eden bir kolektif girisim, sanat galerisinin gerÁek mekanini nasil kullanabilir/dönüstürebilir? Binyil dönümünde fiziksel ve sanal 'mekan'larin nasil yanyana gelip iÁiÁe geÁebilecegi, sanatsal ifadeye iliskin en önemli problemi olusturuyor. Sanatin mekanlarina yerlestirilen 'node'lara (küresel agin ulastigi son nokta, internet baglantili bir bilgisayar ve ekran/arayüz: Bkz. Bienaller, ör. Whitney 2000) karsilik olarak, xurban.net daha aÁiklikla bariz olani seÁti, galeri mekanini 'küresel ag (www)'a tasiyarak. xurban.net'in Kasa Galeri'deki 'Mercek Mercimek' sergisinde ilksel karari, galeri mekaninin bilgisayarda modellenmesi, etkilesimli biÁimde gözlenebilir/gezilebilir bir olasiliklar dizgesine dönüstürülüp internet üzerinden dolasima sokulmasindan olusuyor. Fotografik gerÁekligin artik eskisi gibi düsünülemeyecegi, ayni biÁimde de sanat yapitinin yayilmasi ve dolasiminin dönüsmesi gerektigi zamanlarda, asiri bir iyimserlige kapilmadan mekansal olasiliklari zorlamak gerekiyor. Iletisim teknolojilerinin gittikÁe daha fazla küresel kapitalizme ve ticarete entegre oldugu, ve zaten de en ileri noktasinin askeri/polisiye teknolojilerden türedigi düsünüldügünde, 'sayisal görüntüleme / görsellestirme' ve bunun sanatsal aÁilimlari ile olusturulan bir karsi-stratejiye ihtiyacimiz var. Yukaridakilere bir de dolayli olarak katkida bulunan 'telif haklari', 'sanatÁi kültü' ve 'sanat kurumlari ve mekanizmalari' gibi problematik temalari kattigimizda, gösteri toplumu cehenneminden kaÁisin, gaflete düsmeden, gösteriyi tersine Áevirmekten geÁtigini söyleyebiliriz. xurban.net'in tasarladigi birinci katman, sanat mekaninin iÁini disina Áikarip tekrardan iÁeriye alirken, sayisal dilin sürÁmelerini, kazalari, sanal/gerÁek mekanin aÁilimlarini ve olasi anti-mekanlari görünür kilmaya Áalisiyor.

Sayisal teknolojilerin katmanlar halinde birbirini takip eden dizgelerinin ve Áizgisel olmayan anlatimlarininin yaninda, basasagi döndürülmüs 'gösteri'yi galerinin fiziksel mekaninda takip etmek mümkün olabilir. Bu 'baglamsal' (contextual) durum, bu cografyada (Türkiye 2000) yasayanlarin üzerine Áökmüs, kaÁilamayacak bir 'basiret baglanmasi' gibi, umursamazliktan gelemeyecegimiz, sirtimizi dönemeyecegimiz bir görünüm olusturuyor. Bu durumda, kelimenin gerÁek anlamiyla 'politik' olmayan, katastrofik varolusa teget geÁen bir sanatsal üretimin imkansizligi ortada: Topyekun bir kurtulus adina misyon üstlenmek iÁin degil; zaten dünyanin bu tarafinda hayat sanati Áoktan solladigi ve bunu da televizyonla gazeteye bakip da anlayamayacagimiz iÁin. Felaketin (ör. 17 Agustos) 'gösteri'ye dönüstügü, ama binlerce farkli katastrofun da 65 milyonun kabusu oldugu buralarda, kabuslar görüp uyanmadan harekete geÁmenin imkani yok. Paranin aydinligindan baska günyüzü görmemis 'Kasa Dairesi'nin duvarina astigimiz fotograflar disarinin isigini iÁeriye tasirken, bir yandan resmin eski metaforunu (pencere) animsatiyor, diger taraftan da pencereden bakip da neye yoracagimizi bilemedigimiz, fakat depremlere de gerek kalmadan kendiliginden birbiri üstüne yigilan harabeleri, kentleri, kirlari, peyzaji ve elden kaÁanlari, kisacasi Benjamin'in yazdigi gibi 'ilerleme' dedigimiz o yikici kasirgayi gündeme getiriyor.

Tekrar basa dönersek, dünyaya aÁilan en gerÁek pencerenin hizla 'arayüz'e dönüstügü bugünlerde internet, böylesi geÁirgen, geÁisli, gözenekli yapisi sayesinde "siirselligi" bünyesinde barindirabilir gibi görünüyor. Anlatinin karsininda siirsel olan, demokratik, kayitsiz ve kesintisiz erisimin olabilecegi yepyeni bir toplumsal (cyber) alanda da kurulmali ve tarihsel / öyküsel / anlatimsal olanin ötesinde, irrasyonel olmayan bir gelecek fikrini iÁinde barindirmalidir. Mimarliga, yani mekanin tecimsel, pragmatik organizasyonuna, uzamsal aÁilimlar getirebilmelidir.

xurban.net, eylül 2000

progress

process

production

fabrication

figment

breeding

forming